Liderlik öğrenilebilir mi?
3448 görüntülenme
Türk sinema tarihinde yapılmış olan tarihi bir olayı konu alan, bir çok eleştiriye uğramış olsa da verilmiş olan emekten dolayı saygı duyulması gerektiğine inandığım "Fetih 1453" filminde güzel bir sahne vardı:
Sultan Mehmet'in akıl hocası Lala, onun İstanbul'u fethetme konusundaki tutkusu ve hırsı karşısında (-ki o başarıya ulaşamayacağını zannediyordu; demek ki bazı zamanlarda en iyi akıl hocanız gördüklerinizin dediklerine dahi kulak tıkayıp kendi inandığınız doğrunun arkasından gitmeli, kendi arzunuzu her ne pahasına olursa olsun hayata geçirmeye çalışmanız sizin hayata tutunma şevkiniz olabilmeli-) neyse Lala bu tutku karşısında Sultan Mehmet onun yanından gittikten sonra etrafındakilere şöyle diyor :
"Bir insanın içinde hükümdarlık ya vardır ya yoktur!"
Yazımın başında sormuş olduğum sorum
"Liderlik öğrenilebilir mi?" ydi. Bu konuya da işte ordan geldim. Ben liderlik özelliklerinin veya yeteneklerin insanın doğasıyla varolduğunu düşünenlerdenim. Bunun da üstüne adına ister eğitim deyin ister tecrübe deyin, eklenenler olduğu zaman varolanlar daha da gelişmiş oluyor. Ama öte türlüsünü de şöyle düşünelim: Sizin bir şeye yeteneğiniz yok, örneğin resim yapmaya yada iş hayatına indirgeyelim insanları etkilemeye veya yönetmeye diyelim. Siz istediğiniz kadar kurs alın, eğitim görün, okullara gidin(zaten yeteneğiniz olmadığı için resim yapmak içinizden de gelmez orası ayrı) siz bunu geliştiremezsiniz. Kendinizi yeteneksiz bir ressam iken, hadi mükemmel demeyelim, güzel resimler yaparken bulamazsınız. Bu bu kadar basittir.
Onun için Liderlik'te sonradan öğrenilmez.
Lider misiniz, değil misiniz? Bunu nasıl anlarsınıza gelince, bir grup içinde olmanız ve kendinizi orda gözlemlemeniz lazım, aktif bir rol alıyor musunuz? Grubu fikirlerinizle (-burada ufak bir nüansa dikkat çekmek istiyorum, o da şu: Baskı ile otorite sağlamak veya insan etkilemeye çalışmak, bir nevi üste çıkmak/baskın olmak değil kastettiğim-) yönlendirebiliyor musunuz ? Saygı uyandırabiliyor musunuz? Güven verebiliyor musunuz? İşte bunlara cevabınız "evet yapabiliyorum" sa, sizin liderlik özellikleriniz var demektir. Sizde o ışık var demektir. (Beni ve diğer 39 arkadaşımı İtalya'ya götürmeden önce uzun süre mülakatlarda tek tek konuşarak seçen Prof.D'Anna'nın da bu ışığı aradığını biliyorum ve her birinde haklı çıktığını da) Ama gerekli kişisel özellikler ile nitelikleri mizacında ve ruhunda barındırmayan insan, çılgınlar gibi liderlik eğitimlerine de katılsa, harikulade okullara da gitse o LİDER değildir ve olamaz.
Varolan yetenek ve özelliklerinizin üstüne eğitim görmek yada önsezilerinizle bildiğiniz şeylerin tekniği öğrenmek kendinizde liderlik adına kullanılabilir bilgiler inşa etmek için çok faydalı gelecektir. Bunu kabul ediyorum. Ancak burada bu örneklerle size anlatmak istediğim;
bir insanın içinde liderlik ya vardır, ya yoktur.
Lider denince akla genellikle ilk olarak CEO, Genel Müdür veya diğer muhtelif yönetici sıfatları taşıyan insanlar anlaşılıyor. Liderlik sadece bu ünvanlarca gerçekleştirilen bir olgu değildir. Mesela şu şekilde düşünelim, basit bir ifade ile ilk evvela her insan kendinin CEO'sudur. Her insan ilk evvela kendinin lideridir. Kendini ve hayatını başarıyla yönetip yönlendirebilen insanları şöyle bir gözünüzün önüne getirmenizi rica ediyorum(-ki illa bir ünvanı olması gerekmez,
gerçekte yaşayan bir insan olması yeterli, ki bu gerçekte yaşayan bir insan olmak ne demektir? kavramını size V-Talks sayfamda açıklamıştım-). Bu insanlarda herkes gibi, bu insanların da bir günü 24 saat, bu insanlarında bir işleri, bir aileleri var. Hepsi de genel müdür, hepsi de bir yerlerde yönetici değil...Onlar "öz"lerinde lider ruhlu insanlar, onlar "öz"lerinde başarılı insanlar, onlar "öz"lerinde algıları açık insanlar...Onlar sadece sezgileri kuvvetli insanlar...
Liderliğin üzerinde araştırılmış, tartışılmış ve halihazırda tartışılmaya devam eden pek çok türü var. (Koç gibi lider, demokratik lider, vizyoner lider, savaşçı lider, transaksiyonel ve transformasyonel lider ...vs. gibi) Liderlik doğal sezgilerinizin üzerine bilimsel veya teknik bazı yetileri koyabilmek (-işte tüm bunlar yazımda bahsettiğim eğitim, seminer, koç, kurs, kitap, okul...vb. yerlerden edineceğiniz tüm bilgileri ifade ediyor-), tüm bunlarla beraber esen rüzgarların yönünü önceden farkedebilmek ve gereken aksiyonları gereken zamanlarda alabilmek üzerine kuruluyor.
Sevgili okuyucularım, herkes lider değildir. Ben hem bir İK'cı hemde mesleğinin temeli "insan" olan bir kişi olarak bu konuda size pembe bir tablo çizemem. Çizmeyi de tercih etmem. Liderliği öğrenebilirsiniz diyemem! Sadece ruhunuzda varsa hayatınız boyunca üstüne eklediklerinizle geliştirebilirsiniz diyebilirim.
Gözlerinizden sızan bir ışık vardır, anlaşılır. Kendinizi belli edersiniz.
"Liderlik Ruhu-The Spirit of Leadership"© adını verdiğim ve lider bir ruha sahip olabilmek için gerekli olanları(-şimdiye dek bana bu konuda sorulmuş olan her soruyu ve benim sorduğum her soru için aldığım tüm cevapları, eğitimleri, bilgi kaynaklarını...vs. dikkate alarak) titizlikle, emekle ve birikimle derlediğim bu eğitimde işte tüm bunları katılımcılarımla beraber deneyimliyoruz, konuşuyoruz, paylaşıyoruz.
Kendi özelliklerinizin üzerine deneyim katarak, bilgi dağarcığınızı geliştirirseniz zaten sizin doğanızda varolan her özellik daha da çok vücuda gelecektir. Kendinizi daha iyi bilmenizi, eskisinden daha çok kendi kendinizin farkında olmanızı sağlayacaktır. İş olup parmaklarınızdan akacaktır. Söz olup, ağzınızdan çıkacaktır. Liderlik konusunda eğitimler görmek yada bilgiler öğrenmek size o ışığınızı daha da fazla parlatma şansı verecektir. Ama o ışığı ne bir başkası yakabilir, ne de o ışığı bir başkası ruhunuza ve gözlerinize koyabilir.
Sen bir kitapsın. Ama düşündün mü nasıl bir kitapsın? Bir roman mısın yada bir şiir kitabı mı? Öykü müsün yoksa bir deneme mi? veya bir biyografi yada gerilim hikayesi mi? Hangisisin? Nasıl bir kitapsın?
Onun için ilk önce kendini oku.
Her zaman dediğim gibi;
Her insan kendine özgüdür. "Yetersiz yada başarısız insan yoktur. Sadece daha "az" farkında insan vardır.
Fark edin, farkında olun."
02/05/2013
